Minder verzuim: beter slapen, beter werken

Iedereen slaapt weleens minder goed. Iemand die een nachtje minder goed slaapt is overdag moe, gevoelig en minder gemotiveerd. Maar langdurige slapeloosheid heeft veel grotere gevolgen, die minder opvallen en tot serieus verzuim kunnen leiden. Slaapproblemen hebben dus invloed op het werk, daarom is dit voor u als werkgever een belangrijk onderwerp.


Wat is slapeloosheid?

Slapeloosheid is bijvoorbeeld moeilijk inslapen, wakker blijven of te vroeg of te vaak wakker worden. Meestal heeft slapeloosheid te maken met tijdelijke drukte, emoties of kortdurende lichamelijke klachten. Gebeurt dit drie of meer nachten per week? En duurt dit langer dan drie weken? Dan spreken we over chronische slapeloosheid.
Minder Verzuim Door Beter Slapen

Gevolgen slapeloosheid voor werkgever

Volwassenen hebben ongeveer acht uur slaap per dag nodig. In Nederland slapen volwassenen gemiddeld 7,12 uur. Slapen gaat niet alleen over hoelang een medewerker slaapt (kwantiteit); juist ook de kwaliteit van de slaap telt. Als een medewerker niet goed slaapt, kan dat voor u als werkgever de volgende gevolgen hebben:

  • Grotere kans op vergissingen en fouten
    Denk aan details of taken die worden vergeten, fouten in het werk en een toename van (bedrijfs)ongevallen.

  • Meer en grotere risico’s
    Door weinig slaap kunnen de hersenen wel het hormoon dopamine vrijgeven, maar niet ontvangen: hierdoor nemen mensen met slaapproblemen meer en grotere risico’s, zonder dat zij dit zelf beseffen.

  • Meer moeite met lichamelijk werk
    Als uw medewerker voor zijn of haar werk veel beweegt, vormt dat een extra risico. Slaaproblemen zorgen namelijk dat hersencellen elkaar minder goed informeren, waardoor werk met beweging meer moeite kost.

  • Meer stress
    Slapeloosheid en stress versterken elkaar: slecht slapende medewerkers zijn gevoeliger voor werkstress en werkstress zorgt weer voor slaapproblemen.

Whitepaper 'Werkstress'

Stress werkt slecht slapen in de hand. Wat kunt u als werkgever doen om ziekteverzuim door stress zoveel mogelijk te voorkomen? In het whitepaper Werkstress beantwoorden onze verzuimspecialisten deze belangrijke vraag. U kunt het whitepaper hieronder kosteloos bij ons aanvragen.

Ongewenst slaappatroon

Veel mensen worden niet uitgerust wakker. Onderzoek* toont aan dat de helft van alle Nederlanders meer stress ervaart (50%) en zelfs minder gelukkig is (53%) als zij slecht slapen. 30% zegt maar één à twee keer in de week uitgerust wakker te worden. En 21% van alle Nederlanders wordt zelfs nooit uitgerust wakker.

Hoe ontstaan slaapproblemen?

Werkgevers die begrijpen waarom mensen slecht slapen, kunnen hieraan misschien iets doen. Onderzoek* uit 2022 laat zien dat Nederlanders wakker liggen door de volgende redenen:

  • Zorgen over de toekomst (28%);
  • Lichamelijke pijn (24%);
  • Zorgen over familie, vrienden en/of kinderen (22%);
  • Zorgen over de financiële situatie, zoals schulden (19%);
  • Stress op werk (19%);
  • Zorgen over de eigen gezondheid (17%).
Helaas zijn dit onderwerpen waarover veel mensen niet makkelijk praten, zeker niet met hun werkgever. Probeer deze daarom als werkgever zelf te herkennen en bespreekbaar te maken, om zo samen verzuim te voorkomen.


Zo herkent u slechte slapers

U kunt slaapproblemen bij uw medewerkers aan de volgende signalen herkennen:

  • Moeheid: herkenbaar aan een bleek gezicht, traagheid, in de ogen wrijven, minder werk verrichten, vaak gapen;
  • Chagrijn: de medewerker praat negatief, is snel geïrriteerd, ongeduldig, lacht niet (meer), is minder makkelijk in de omgang;
  • Vergeetachtigheid: komt vaak te laat, is spullen kwijt, maakt meer fouten, vaak betrokken bij vergissingen en misverstanden (‘Maar ik dacht dat …’).
Slecht slapende medewerkers hebben ook moeite met minder zichtbare, maar werkgerelateerde zaken. Denk aan concentreren, overzicht houden en planningen maken.

Webinar: het belang van Preventief Medisch Onderzoek

Als werkgever wilt u zo min mogelijk verzuim. Een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) geeft medewerkers inzicht in (beginnende) klachten en gezondheidsrisico’s, bijvoorbeeld rond werkstress of slaapproblemen. In een kosteloos webinar presenteert Sazas-medewerker Edwin van der Weide het belang van een Preventief Medisch Onderzoek.
Webinar bekijken

Tips voor beter slapen

In deze alinea een aantal tips voor u als werkgever, om medewerkers beter te laten slapen. Ook geven wij algemene tips voor een betere nachtrust.

Tips voor werkgevers: help medewerkers beter slapen

Natuurlijk kunt u als werkgever ook iets doen om medewerkers aan een betere nachtrust te helpen. U kunt medewerkers aanspreken die op een laat tijdstip nog werkmails sturen, maar ook op lange termijn kun u medewerkers helpen beter te slapen. Een aantal tips:

  • Slaapcursus aanbieden
    De meeste slaapcursussen zijn voor mensen met problemen met hun slaapkwaliteit, slaapduur en het tijdstip van de slaap. Deze zijn geschikt voor de meeste medewerkers. Er zijn ook slaapcursussen voor slaapproblemen door lichamelijke oorzaken of alcohol- en drugsgebruik.

  • Power nap op kantoor
    De ‘power nap’, een dutje van maximaal dertig minuten, is een slimme manier om in korte tijd goed te rusten. Een power nap verbetert de alertheid, de creativiteit en het stressniveau. Misschien heeft u een ruimte op kantoor waar medewerkers een power nap kunnen nemen.

  • Beweging aanmoedigen
    Door beweging blijven uw medewerkers gezonder en fitter; de kans dat zij uitvallen is daardoor kleiner. Onze verzuimexperts hebben veel praktische tips om medewerkers in beweging te krijgen. Deze hebben wij verzameld in het whitepaper ‘Bewegen tijdens het werk’.

  • Stress op het werk verminderen
    Stress werkt slaapproblemen in de hand. Wist u dat verzuim door stress steeds vaker voorkomt? En dat het herstel hiervan vaak veel langer duurt dan herstel van gewoon verzuim? In onze Kennisbank vindt u veel informatie om stress op het werk te verminderen.

Tips voor een betere nachtrust

  • Vaste slaaptijden aanhouden
    Mensen met vaste slaaptijden vallen ‘s avonds makkelijker in slaap en worden ’s morgens ook uitgeruster wakker. Het helpt om dagelijks op ongeveer dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Ook in het weekend en tijdens vakanties.

  • Slim drinken
    Alcohol heeft negatieve invloed op slaap, net als koffie, thee, cola of energiedrank. ’s Avonds drinken is sowieso minder handig: het vergroot de kans dat iemand ’s nachts wakker wordt om naar het toilet te gaan. Het is beter vooral overdag te drinken.


  • Gezond snacken
    Het eten van een zware maaltijd is niet goed voor uw nachtrust. ‘s Avonds toch nog trek? Combineer het gezonde met het lekkere, bijvoorbeeld met een tosti, een handje ongezouten noten of wat snoepgroente (komkommer, cherrytomaatjes, reepjes paprika – lekker met een dip). Het Voedingscentrum heeft nog meer goede ideeën voor gezonde snacks en tussendoortjes.

  • Goede slaapomstandigheden
    Een dag met voldoende beweging en daglicht helpt ook. Maar denk ook aan de omstandigheden in de slaapkamer zelf: schoon en fris, een aangenaam koele temperatuur en voldoende donker. Het is goed om de slaapkamer alleen voor ontspanning te gebruiken, niet om daar te werken.

  • Ontspannen voor het slapengaan
    Bijvoorbeeld door muziek te luisteren, een boek of tijdschrift lezen of in bad te gaan. Liever geen televisie kijken, telefoongebruik en sporten vlak voor het slapengaan. Een avondritueel kan helpen.


Preventief medisch onderzoek (PMO)

Steeds meer mensen werken vaker thuis. Als werkgever zult u deze medewerkers minder vaak of op een andere manier zien. Het kan daarom moeilijk zijn om te bepalen of een medewerker slaapproblemen heeft. Ons preventief medisch onderzoek (PMO) kan dan uitkomst bieden. In sommige situaties bent u als werkgever zelfs wettelijk verplicht uw medewerkers een PMO aan te bieden. Onze verzuimexperts informeren u graag over dit onderzoek, waarbij slaap één van de onderzoeksonderwerpen kan zijn.


____________________________________________

* Onderzoek in opdracht van slaapspecialist Swiss Sense. Dit onderzoek is uitgevoerd door onafhankelijk veldwerkbureau Panel Inzicht onder 1.000 Nederlandse respondenten, zodanig dat de uitkomsten voor Nederland  representatief zijn op leeftijd, geslacht, regio, opleiding en werkstatus.

Verhaal uit de praktijk: door te weinig slaap kreeg Jan-Willem uiteindelijk een burn-out

Jan-Willem, Manager Commercie & ICT bij Sazas, heeft veel geleerd van zijn burn-out. ‘Weinig slaap en veel werken heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat ik in 2013 een burn-out kreeg’. Tegenwoordig pakt hij dit heel anders aan: ‘Ik slaap minimaal zeven uur per nacht en neem veel tijd voor mezelf’. Dit zorgt ervoor dat hij zich goed kan concentreren op zijn werk en weer zin heeft in leuke dingen.

Een belangrijke oorzaak die bijdroeg aan de burn-out was te weinig nachtrust volgens Jan-Willem. 

Hij sliep gemiddeld vier tot vijf uur per nacht. Hierdoor merkte hij dat hij steeds meer (spannings)hoofdpijn kreeg, zich slecht kon concentreren en minder zin had in leuke dingen. Uiteindelijk was het niet meer voldoende om in het weekend extra te slapen, daarom vond hij het uiteindelijk tijd om hier iets aan te doen.

Bij zijn toenmalige werkgever werden destijds de signalen ook opgepakt en kreeg Jan-Willem een coach toegewezen. Samen kwamen ze tot de conclusie dat er wat moest gaan veranderen.

'Mijn coach zei: Je bent een kop zonder kip'. Je lijf geeft het al aan, maar je hoofd wil er nog niet aan toegeven. De juiste begeleiding van zijn werkgever en voldoende slaap zijn een groot onderdeel van zijn herstel geweest.

Nu weet Jan-Willem precies hoe hij naar de signalen die zijn lichaam geeft moet luisteren. Hij zorgt ervoor dat hij voldoende (nacht)rust heeft en plant genoeg leuke dingen. Zijn advies: ‘Wees eerlijk naar jezelf en naar anderen, luister naar je lichaam en neem rust wanneer dit nodig is’. Ook vertelt Jan-Willem dat het hem helpt om geen alcohol te drinken en voor het slapen geen telefoon te gebruiken of televisie te kijken in bed. Voldoende slaap en rust is volgens hem niet per se de oplossing, maar onvoldoende slaap en rust kan wel problemen veroorzaken.


Ook interessant voor u: