Ieder jaar overlijden er in Nederland drieduizend mensen door ziekten die zij kregen door het onveilig werken met gevaarlijke stoffen. Als werkgever bent u verplicht om uw medewerkers zoveel mogelijk te beschermen tegen de negatieve gevolgen van het werken met deze stoffen. In dit artikel leest u wat gevaarlijke stoffen zijn, krijgt u een simpele uitleg van de wetgeving en leest u tips hoe u en uw medewerkers veilig om kunnen gaan met gevaarlijke stoffen.
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die een gevaar kunnen zijn voor de gezondheid en veiligheid van uw medewerkers. Voorbeelden van gevaarlijke stoffen zijn giftige stoffen, stoffen die kanker kunnen veroorzaken en stoffen die kunnen ontploffen.
Gevaarlijke stoffen zitten bijvoorbeeld in producten, zoals in verf of schoonmaakmiddel. Maar gevaarlijke stoffen kunnen ook tijdens het werk ontstaan, bijvoorbeeld gassen en dampen die vrijkomen tijdens het lassen.
Gevaarlijke stoffen in producten zijn te herkennen aan het etiket op de verpakking. Daarnaast zijn er situaties waarin het belangrijk is dat u alert bent, omdat er mogelijk gevaarlijke stoffen vrijkomen. U kunt gevaarlijke stoffen op de onderstaande manieren herkennen.
Als een product één of meerdere gevaarlijke stoffen bevat, staat er een symbool op het etiket. Dit symbool geeft aan wat de gevolgen voor de veiligheid zijn. Een vlam betekent bijvoorbeeld dat het product makkelijk vlam vat. Ziet u een doodshoofd op een verpakking, dan zitten er giftige stoffen in.
Daarnaast zijn er gevaarlijke stoffen die niet in een verpakking met etiket zitten. Dit zijn de stoffen die vrijkomen tijdens het werk. Dit kunnen gassen, dampen of deeltjes zijn. Als uw medewerker bijvoorbeeld hout zaagt of schuurt, kan er houtstof vrijkomen. En wie beton slijpt, kan te maken krijgen met de gevaarlijke stof kwartsstof. Deze stoffen kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van uw medewerker. Houd er rekening mee dat u niet alle gevaarlijke stoffen kunt zien of ruiken.
Het Nederlandse Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) plaatst twee keer per jaar een lijst met gevaarlijke stoffen in de Staatscourant. Dit is de digitale krant van de overheid waarin wettelijke maatregelen bekend worden gemaakt.
In deze lijst met gevaarlijke stoffen maakt de overheid verschil tussen drie soorten gevaarlijke stoffen:
Er gelden regels als uw medewerkers met gevaarlijke stoffen werken. Deze regels zijn er om ongevallen en ziekten zoveel mogelijk te voorkomen. Welke wetten over werken met gevaarlijke stoffen zijn er?
In Nederland kennen we de Arbeidsomstandighedenwet, beter bekend als de Arbowet. Deze wet verplicht u als werkgever om actief te werken aan een veilige en gezonde werkplek voor uw medewerkers. In het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit) zijn de regels hiervoor verder uitgewerkt. Volgens dit besluit bent u verplicht om een Risico-Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) uit te voeren. Deze brengt de risico’s van uw bedrijf in kaart. Het werken met gevaarlijke stoffen zorgt voor risico’s en hoort daarom in uw RI&E.
Volgens het Arbobesluit zijn er bedrijven die een Aanvullende Risico-Inventarisatie en –Evaluatie (ARIE) nodig hebben. Dit zijn bedrijven met veel gevaarlijke stoffen, maar waarbij vooral mensen op het bedrijfsterrein risico’s lopen bij een ongeluk. Met de aanvullende risico-inventarisatie brengt u de risico’s op zware ongevallen in kaart. Of uw bedrijf onder de ARIE-regeling valt, ligt aan de grenswaarden. Een grenswaarde is de maximale hoeveelheid van een gevaarlijke stof die is toegestaan. Dit verschilt per gevaarlijke stof. Op de website van het RIVM kunt u dit uitrekenen.
Daarnaast is er het Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo). Dit besluit stelt eisen aan de meest risicovolle Nederlandse bedrijven. Dit zijn vooral grote bedrijven met veel gevaarlijke stoffen, waarbij een ongeluk grote gevolgen heeft. Twee keer per jaar plaatst BRZO Plus op hun website een lijst met bedrijven die hieronder vallen. BRZO Plus is een samenwerking tussen verschillende organisaties met inspecteurs die hierin zijn gespecialiseerd, zoals de brandweer en Rijkswaterstaat.
Daarnaast is er wetgeving die niet direct gaat over het werken met gevaarlijke stoffen, maar die wel voor uw bedrijf kan gelden. Dit zijn regels over het opslaan en vervoeren van gevaarlijke stoffen.
U bent dus, volgens de Arbowet en mogelijk aanvullende besluiten, verplicht om actief te werken aan een veilige en gezonde werkplek voor uw medewerkers. Maar waarom is het zo belangrijk dat u zich als werkgever hiervoor inzet?
Uw medewerkers kunnen door het werken met gevaarlijke stoffen lichamelijke schade oplopen. Vanuit goed werkgeverschap wilt u dit natuurlijk zoveel mogelijk voorkomen. De meeste schade is te zien op lange termijn. Het kan namelijk lang duren voordat iemand klachten krijgt. Het gaat dan vaak om ernstige ziekten, zoals kanker, longziekten en astma. Als iemand overlijdt door de gevolgen van gevaarlijke stoffen, is dat in 80% van de gevallen iemand die al met pensioen is. Kanker is hiervan het vaakst de oorzaak.
Maar het onveilig werken met gevaarlijke stoffen kan ook direct gevolgen hebben. Denk bijvoorbeeld aan een ontploffing of brand. Uw medewerkers kunnen hierbij gewond raken. Dit is een verschrikkelijke situatie die u natuurlijk wilt voorkomen voor uw medewerkers.
Daarnaast is het vervelend voor uw bedrijf. Het kan namelijk leiden tot hoge kosten, zoals kosten door verzuim, schade aan uw bedrijfspand en imagoschade.
Het onveilig werken met acuut toxische stoffen kan nog veel ernstigere gevolgen hebben. Dit zijn namelijk stoffen die direct giftig zijn. Een voorbeeld hiervan is argongas. Als uw medewerker dit inademt, kan hij of zij geen zuurstof meer opnemen via de longen, waardoor uw medewerker overlijdt.
Gevaarlijke stoffen kunnen niet alleen schade geven aan uw medewerkers en uw bedrijf. De schade kan veel verder gaan, bijvoorbeeld bij een brand of ontploffing. Buurtbewoners, scholen en bedrijven in de buurt kunnen er ook (ernstig) last van hebben. Daarnaast zijn gevaarlijke stoffen schadelijk voor het milieu; ze kunnen gevolgen hebben voor de natuur en dieren.
Als er iets mis gaat met gevaarlijke stoffen binnen uw bedrijf, kan dit dus grote gevolgen hebben. Hoe kunnen u en uw medewerkers zo veilig mogelijk omgaan met gevaarlijke stoffen? Wij helpen u op weg met een aantal tips.
Bronnen: Arboportaal (cijfers in dit artikel uit 2018), Overheid.nl, RIVM, Brzoplus.
◄ Terug naar overzicht Fysiek verzuim voorkomen
