Commissie OCTAS pleit voor minder ingewikkelde regels over ziekte en arbeidsongeschiktheid

Drie verschillende ideeën voor de toekomst

OCTAS presenteert het rapport ‘Meer aandacht, vertrouwen en zekerheid’. Ze geven daarin drie varianten (voorstellen) om het arbeidsongeschiktheidsstel te verbeteren:

1. Stelsel dat er nu is verbeteren
2. Werk staat voorop
3. Basis voor werkenden

OCTAS beschrijft hoe het arbeidsongeschiktheidsstelsel beter kan aansluiten bij wat mensen nodig hebben. De commissie vindt dat de overheid de burgers meer moet vertrouwen. Zo moeten er geen grote gevolgen zijn als iemand een fout maakt. De eerste variant versimpelt de regels die er nu zijn. Zo wordt het makkelijker voor werkgevers en medewerkers om hun plichten na te komen. Ook helpt dit om meer zekerheid te geven aan medewerkers. Want meestal weten zij niet wat hun inkomen wordt als zij na een  arbeidsongeschiktheidsuitkering weer aan het werk gaan. Met de tweede variant moet werk op de voorgrond komen. Het is belangrijk dat er gekeken wordt naar wat mensen nog wél kunnen, in plaats van wat ze niet kunnen. Begeleiding naar werk wordt nog belangrijker. Zo krijgen medewerkers meer aandacht. De derde variant beschrijft dat er één basisuitkering komt voor alle medewerkers én zelfstandigen die niet kunnen werken omdat ze ziek zijn.

Voorstel 1: het stelsel dat er nu is verbeteren

Deze variant stelt veranderingen voor om het hele stelsel eenvoudiger te maken. Een paar voorbeelden.

• De WIA (Wet werk en Inkomen naar arbeidsvermogen) wordt één uitkering in plaats dat er verschillende regelingen zijn zoals de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) en de IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten);
• De drempel voor de WIA wordt lager. Het is genoeg als de medewerker minder dan 75% van zijn oude loon kan verdienen. Nu is dat nog 65%. Dit moet ervoor zorgen dat meer mensen met lage inkomens een WIA-uitkering kunnen krijgen;
• Medewerkers in de Ziektewet worden beter begeleid naar werk;
• De Eerstejaars-Ziektewet beoordeling blijft bestaan en moet beter uitgevoerd worden;
• Na twee jaar ziekteverzuim bekijkt de verzekeringsarts niet meer of iemand voor altijd arbeidsongeschikt is. Dat is moeilijk vast te stellen. De arts gaat kijken wat iemand nog wel kan, en wat hij niet meer kan;
• Kleinere werkgevers krijgen meer informatie van UWV, en er komt subsidie voor jobcoaches.

Voorstel 2: werk staat voorop

Zonder werkgevers geen werk. Maar: er moet meer aandacht komen voor re-integratie, zonder dat de medewerker zich zorgen hoeft te maken over zijn inkomen vindt OCTAS. Een paar voorbeelden van de voorstellen:

• De werkgever moet nog steeds twee jaar het loon doorbetalen van de zieke medewerker. Ook moet de werkgever zich blijven inzetten voor re-integratie. Na twee jaar komt er een toegangstoets. Voordat de uitkering start, moet eerst duidelijk zijn of de medewerker zijn/haar werk niet meer kan doen door zijn of haar ziekte of arbeidshandicap.
• Als dat zo is, dan krijgt de zieke medewerker de eerste drie tot vijf jaar een re-integratie uitkering van 70% van het oude loon. Zo is het voor de medewerker duidelijk dat hij een inkomen heeft. Hij of zij kan zich dan goed richten op de re-integratie.
• Als medewerkers hierna niet (volledig) aan het werk kunnen, dan is er een arbeidsongeschiktheidseinduitkering. Dit heet AO-einduitkering. De voorwaarden van de AO-einduitkering zijn dat iemand volledig arbeidsongeschikt is of heel veel minder gaat verdienen.

Voorstel 3: basis voor werkenden

Hier gaat het om één gelijke regeling voor iedereen die werkt. Zowel zieke medewerkers als zieke zelfstandigen komen in dezelfde regeling. OCTAS vindt aparte groepen niet nodig. Daarom stelt de commissie een basisuitkering voor. Dit maakt het stelsel minder ingewikkeld.

• Een basisuitkering voor iedereen die werkt;
• De uitkering kan nooit hoger zijn dan wat medewerkers en zelfstandigen vroeger verdienden;
• De uitkering is 70% van het sociaal minimum;
• Iedereen die meer dan 35% arbeidsongeschikt is, heeft recht op de AO-einduitkering;
• Het inkomen wordt voor medewerkers beschermd via een aanvullende verzekering. Deze aanvullende verzekering is verplicht. De overheid regelt de aanvullende verzekering;
• Zelfstandigen moeten zelf zorgen voor een aanvullende verzekering. Ze kunnen zich zelf bijverzekeren als ze meer willen ontvangen dan de basisuitkering.