Oogklachten door beeldschermwerk: zo kunt u het voorkomen

Beeldschermwerk is werk dat wordt gedaan met behulp van beeldschermen. Bijvoorbeeld een kantoormedewerker die voor zijn of haar werk achter de computer werkt. Apparaten met beeldschermen die geen vast onderdeel zijn van de werkplek, zoals een mobiele telefoon of rekenmachine, vallen hier niet onder.

Verzuim door beeldschermwerk

De Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) zocht uit dat 45% van de mensen minimaal zes uur per dag beeldschermwerk doet. ICT’ers, accountants en beleidsadviseurs brengen de meeste tijd door achter de computer (TNO, 2021).

Helaas kan beeldschermwerk leiden tot lichamelijke klachten. 16% van de verzuimdagen in Nederland komt door lang en vaak werken achter de computer (TNO, 2021). In veel gevallen door klachten aan het bewegingsapparaat. Maar ook oogklachten kunnen leiden tot verzuim.

Oorzaken van oogklachten door beeldschermwerk  

Oogklachten door beeldschermwerk komen door twee oorzaken:

• Minder knipperen met de ogen
  Wie kijkt naar een beeldscherm, knippert minder met zijn of haar ogen dan normaal. Hierdoor drogen de ogen sneller uit.
  
  
• Veel inspanning voor de ogen
  Lezen vanaf een beeldscherm is heel inspannend voor de ogen. Het kost meer moeite dan lezen vanaf papier. Bijvoorbeeld door reflecties, onscherp beeld en te weinig contrast op het beeldscherm.

Klachten door beeldschermwerk

‘Computerogen’ is de verzamelnaam voor alle oogklachten die komen door beeldschermwerk. Dit is geen officiële ziekte waarvoor wetenschappelijk bewijs is. Toch laat de praktijk volgens het Oogfonds zien dat langdurig computerwerk tot klachten kan leiden. Beeldschermwerk kan de volgende klachten geven:

• Droge en geïrriteerde ogen;
• Vermoeide ogen;
• Wazig zicht;
• Moeite met focussen;
• Algemene vermoeidheid;
• Hoofdpijn.

Deze klachten klinken redelijk onschuldig. Maar als iemand langere tijd pijnlijke ogen heeft, moe is en hoofdpijn heeft, kan dit – in combinatie met andere klachten en ziekten – leiden tot uitval van uw medewerker.

Arbowet en beeldschermwerk

In Nederland kennen we de Arbeidsomstandighedenwet, beter bekend als de Arbowet. Deze wet verplicht u als werkgever om actief te werken aan een veilige en gezonde werkplek voor uw medewerkers. Ook wanneer uw medewerker (deels) thuiswerkt.

Als uw medewerker beeldschermwerk doet, moet u deze medewerker volgens de Arbowet een arbeidsgezondheidskundig onderzoek aanbieden. Deze brengt de gezondheidsrisico's op het werk in kaart. Wilt u dat een deel van dit onderzoek is gericht op de ogen? Dan kunt u dit afspreken met de organisatie die het onderzoek uitvoert. Na dit onderzoek kunt u maatregelen nemen om de veiligheid en gezondheid te verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan een werkplek of hulpmiddelen die oogklachten verminderen.

Verzuimprotocol

Het verzuimprotocol wordt ook wel ‘verzuimreglement’ of ‘spelregels verzuim’ genoemd. Bedrijven zijn volgens de Wet verbetering poortwachter verplicht er een te hebben. Bekijk hier de checklist en download een voorbeeld.

Voorbeeld verzuimprotocol

Tips om oogklachten door beeldschermwerk te voorkomen

U kunt als werkgever veel doen om oogklachten door beeldschermwerk zoveel mogelijk te voorkomen. De volgende tips helpen u en uw medewerkers op weg.

1. Goede kwaliteit beeldscherm kiezen

Het kiezen van een goed beeldscherm is belangrijk. Een goed beeldscherm flikkert niet en er lopen geen lijnen over het beeld.

2. Beeldscherm juist plaatsen

Het beeldscherm staat bij voorkeur haaks op het raam. Zo voorkomt u lichtspiegelingen in het beeldscherm. Daarnaast is het belangrijk dat er vijftig tot zeventig centimeter tussen de ogen van uw medewerker en het beeldscherm zit.
De bovenrand van het scherm hoort op ooghoogte te staan.

3. Voldoende contrast

Op een beeldscherm kunt u het contrast instellen. Contrast gaat over het verschil tussen licht en donker. Als het contrast te laag staat, kan dit zorgen voor vermoeide ogen. De ogen moeten dan namelijk harder werken om alles wat op het scherm staat te kunnen onderscheiden. Het verschilt per computer hoe u het contrast instelt.

4. Helderheid beeldscherm aanpassen

Ook de helderheid kunt u instellen. Een helder beeldscherm is handig. Hierdoor zijn de kleuren scherp. Maar als de helderheid te hoog staat, worden de ogen eerder moe. Helderheid wordt uitgedrukt in ‘nits’. Houd een helderheid van rond de 300 nits aan. Kijk daarbij ook naar het licht in de ruimte. Is het een beetje donker in de ruimte? De helderheid kan dan iets lager. Het verschilt per computer hoe u de helderheid instelt.

5. Voldoende licht op de werkplek

Voldoende licht op de werkplek is altijd fijn, maar bij beeldschermwerk extra belangrijk. Zorg dat de werkruimte als geheel goed is verlicht. Plaats liever geen lamp vlakbij het scherm. Dit kan zorgen voor spiegelingen op het scherm.

6. Werkruimte niet te droog of vochtig

Als het te droog of te vochtig is op een werkplek, doet dit ook wat met de ogen. Zo kan een droge werkplek leiden tot droge ogen. Staat er een airconditioning of een ventilator aan? Dan is het belangrijk dat uw medewerker niet in de luchtstroom zit.

7. Tussendoor rust voor de ogen

Kent u de ’20-20-20-regel’ al? Dit is een richtlijn om de ogen af en toe even rust te geven. Het betekent dat iemand iedere 20 minuten minimaal 20 seconden naar iets anders op 20 voet (Amerikaanse lengtemaat, ongeveer 6 meter) kijkt. Daarnaast is het belangrijk voor de ogen om iedere 2 uur langer pauze te hebben van het beeldscherm. Uw medewerker kan dan bijvoorbeeld een kopje koffie halen, een telefoongesprek voeren of de post openen.

8. Schermtijd verminderen

Het ligt misschien voor de hand: maar de tijd achter het beeldscherm verminderen helpt ook. Zijn er bijvoorbeeld andere werkzaamheden die uw medewerker naast beeldschermwerk kan doen? En kijkt uw medewerker tijdens pauzes niet alsnog lang naar andere schermen, zoals een mobiele telefoon of televisie?

9. Hulpmiddelen gebruiken

Hulpmiddelen kunnen beeldschermwerk prettiger te maken. Het is bijvoorbeeld mogelijk om de letters op het beeldscherm groter te maken. Oogdruppels kunnen van pas komen bij droge ogen. En voor sommige mensen is een speciale computerbril een uitkomst.

10. Arts bezoeken

Heeft uw medewerker aanhoudende oogklachten? Dan is het altijd verstandig om een arts ernaar te laten kijken. De huisarts of bedrijfsarts kan uw medewerker doorverwijzen naar een oogarts.

Wat doet een computerbril?

Een computerbril heeft meerdere functies die de gezondheid van de ogen verbeteren tijdens het werken met beeldschermen. Enkele belangrijke eigenschappen en voordelen van een computerbril zijn:

Blauw lichtfilter: Computerbrillen hebben een speciaal filter dat het schadelijke blauwe licht, van digitale schermen, vermindert. Dit helpt vermoeidheid van de ogen te verminderen en kan de slaapkwaliteit verbeteren.

Verminderde schittering: Het dragen van een computerbril kan schittering door reflecties op het scherm verminderen. Bijvoorbeeld wanneer de zon op het beeldscherm schijnt. Dit zorgt voor een betere leesbaarheid en minder belasting van de ogen.

Aanpassing op kijkafstand: Een computerbril kan worden aangepast aan de kijkafstand die verplicht is bij het werken met digitale schermen. Dit zorgt voor een goed zicht en vermindert de inspanning van de ogen.

Arbowetgeving en de computerbril

In Nederland geldt de arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) als het gaat om de gezondheid en veiligheid van medewerkers. Als werkgever is het aanbieden van een computerbril wettelijk niet verplicht. Toch kan de arbowetgeving wel relevant zijn.

De werkgever is verplicht om een gezonde en veilige werkomgeving te bieden aan medewerkers. Hieronder valt ook het voorkomen van fysieke en mentale belasting. Als een van uw medewerkers oogklachten heeft door het werken met een beeldscherm, bent u verplicht om passende maatregelen te nemen. Een computerbril kan in bepaalde situaties een passende maatregel zijn.

Wordt een computerbril vergoed door de werkgever?

U kunt als werkgever zelf bepalen of u een computerbril voor uw medewerkers vergoed. Deze afspraken staan vaak in het bedrijfsbeleid en eventuele collectieve arbeidsovereenkomsten (cao). U heeft de mogelijkheid om te bepalen of u computerbrillen geheel of gedeeltelijk vergoedt als onderdeel van de secundaire arbeidsvoorwaarden.

Vergoeding computerbril door de werkgever 2023

Wanneer een medewerker oogklachten heeft door computerwerk, moet er door de werkgever een oogonderzoek aangeboden worden. Als uit dit onderzoek blijkt dat door gebruik van een computerbril de klachten kunnen verminderen, bent u als werkgever verplicht om de computerbril te vergoeden.

Een computerbril is fiscaal aftrekbaar. Het aanbieden van een computerbril is namelijk een arbovoorziening en deze valt onder de werkkostenregeling (WKR). Via de werkkostenregeling kunt u als werkgever onbelaste vergoedingen aan uw medewerkers geven. Deze voorziening is alleen fiscaal aftrekbaar als het aan een aantal voorwaarden voldoet:

• De arbovoorziening zorgt voor veiligheid en gezondheid van de medewerker;
• De medewerker gebruikt de voorziening op de (thuis)werkplek;
• De medewerker mag geen eigen bijdrage betalen.

Dit is een bril speciaal voor beeldschermwerk; het is afgesteld op de afstand tot het beeldscherm en er zit een filter in de glazen die het kunstlicht (‘blauw licht’) van de computer vermindert. Dit zou ervoor moeten zorgen dat de ogen zich minder inspannen en daardoor minder snel vermoeid raken. Sommige mensen ervaren daardoor minder oogklachten.

‘Normaal heb ik geen bril of lenzen’, vertelt Rahamed. ‘Maar ik zit vaak achter de computer en ik merkte dat als mijn ogen moe werden, ik met mijn ogen ging knijpen. Ik had weleens van een computerbril gehoord, dus ik dacht: ik ga eens kijken of dat helpt. Bij de opticien mocht ik verschillende brillen testen.’ Rahamed moest in het begin wennen aan de bril. ‘Ik was niet gewend om door glazen te kijken. Maar ik heb wel het idee dat de bril voor mij helpt. Het kijken naar het beeldscherm is prettiger en ik knijp minder met mijn ogen. In het begin had ik de bril steeds op. Nu doe ik hem op als ik merk dat mijn ogen moe beginnen te worden. Voor mij werkt dat fijn.’