Slechte werk-privébalans door werken in de nacht

Heeft u medewerkers die in de nacht werken? In dit artikel leest u hoe u hen kunt helpen de werk-privébalans te verbeteren.

Mensen die werken in de nacht hebben minder tijd voor privéafspraken

Uit het onderzoek van TNO en RIVM (2023) blijkt dat nachtwerkers minder tijd doorbrengen met hun partner of familie. Daarvoor zijn verschillende redenen. De reden die het meest wordt genoemd is vermoeidheid. De groep nachtwerkers die meer dan twee uur per dag aan huishoudelijke en zorgtaken besteed, heeft het meest last van een slechte werk-privébalans. Daarnaast hebben mensen die werken in de nacht ook minder zin in sociale contacten. Een kleine groep nachtwerkers heeft juist meer energie voor privéafspraken.

Nachtwerk heeft ook invloed op het dag-en-nachtritme van uw medewerkers. Medewerkers die minimaal één uur tussen 00.00 uur en 6.00 uur werken, werken officieel in de nacht. Doordat zij overdag vaak slapen, hebben zij minder tijd voor privéafspraken. Werk en privé-activiteiten zijn daardoor lastiger te combineren. Andere sociale gevolgen zijn volgens het TNO en RIVM:

• Minder ruimte voor deelname aan sociale activiteiten;
• Minder behoefte aan sociale afspraken, bijvoorbeeld door vermoeidheid;
• Minder behoefte zin in sociale contacten;
• Gevolgen voor het gezinsleven, zoals minder tijd met het gezin doorbrengen.

Werken in de nacht verandert het dag-en-nachtritme

Iemand die werkt in de nacht, slaapt vaak overdag. Hierdoor verandert het dag-en-nachtritme. Deze verandering heeft invloed op de biologische klok. Deze klok zorgt ervoor dat het lichaam weet wanneer het tijd is om te slapen. Is het licht, dan zijn we wakker. Is het donker, dan slapen we. Mensen die in de nacht werken hebben een omgekeerd ritme; hierdoor is hun biologische klok in de war. Dit heeft invloed op het lichaam, zoals op de spijsvertering, de hormoonhuishouding, het gedrag en het slaapritme. De biologische klok regelt dit allemaal. Het lichaam is bij nachtwerk dus in de war, en dat heeft invloed op de werk-privébalans van uw medewerkers.

Whitepaper 'Werkstress'

In de whitepaper 'Werkstress' leest u niet alleen over de oorzaken van stress. We bieden u ook handvatten om stress bij medewerkers te signaleren en verzuim door stress of een burn-out te voorkomen.

Whitepaper aanvragen

Heeft een slechte werk-privé balans invloed op verzuim?

Mensen die in de nacht werken geven aan een negatief beeld te hebben over hun werk. Nachtwerk heeft namelijk invloed op de kwaliteit van hun slaap (TNO en RIVM, 2023). Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat nachtwerkers hierdoor weinig energie hebben tijdens de nachtdienst. Maar ook de dag(en) erna. Dit heeft gevolgen voor het uitvoeren van de werkzaamheden en de dagelijkse gang van zaken. Naast lichamelijke klachten, worden ook een aantal mentale klachten genoemd. Hierbij kunt u denken aan minder aandacht en alertheid, prikkelbaar zijn en somberheid. Andere gevolgen voor de gezondheid zijn:

• Maag- en darmklachten;
• Hoofdpijn;
• Hoge bloeddruk;
• Andere stofwisseling;
• Andere hormoonproductie;
• Stress;
• Kans op depressie.

Ook worden de risico’s op diabetes type 2 en hart- en vaatziekten vergoot. Wilt u meer weten wat u als werkgever kunt doen om verzuim door werken in de nacht zo laag mogelijk te houden? In het artikel ‘Werken in de nacht’ leest u tips voor u en uw medewerkers.

Werk-privébalans verbeteren

TNO en RIVM (2023) geven aan dat er nog weinig mogelijkheden zijn om minder werk in de nacht uit te voeren. Een van de oplossingen die wordt besproken is het inzetten van nieuwe technologie. Daarmee kunnen enkele werkzaamheden automatisch worden uitgevoerd. Toch kan met automatisering maar een klein deel van het nachtwerk worden overgenomen. Nachtwerkers geven zelf aan dat het verminderen en verdelen van hun werk kan helpen hun werk-privébalans te verbeteren. Ook kan het helpen om hen op een slimme manier in te roosteren of door hen korte slaapjes tijdens werk te laten doen. Elk type nachtwerk vraagt om een andere oplossing. Wilt u weten welke oplossing het best passend voor uw medewerker is? Dan is het verstandig eerst onderzoek te doen, bijvoorbeeld via een proef.

Als werkgever is het belangrijk om het goede voorbeeld te geven. Duurzame inzetbaarheid is samen met vitaliteit een begrip dat steeds vaker wordt genoemd in het bedrijfsleven. Door een goede werkgever te zijn voor uw medewerkers, kunt u samen de werk-privébalans verbeteren.

Wat kunt u als werkgever doen?

In het onderzoek van TNO en RIVM (2023) worden door nachtwerkers oplossingen voorgesteld, namelijk:

• Een online cursus of cursusdag over werkbalans, slapen, voeding en de gevolgen van nachtwerk;
• Een gezonde maaltijd;
• Voldoende hersteltijd tussen de nachtdiensten;
• Rekening houden met individuele wensen;
• Afhankelijk van de werkzaamheden samen bespreken welke medewerker de nachtdienst werkt;
• Minder werkzaamheden inplannen in de nacht, hierdoor wordt de werkdruk verlaagd;
• Ruimte om ervaringen met (nieuwe) medewerkers te delen;
• Minder nachtendiensten voor medewerkers met een hogere leeftijd;
• Mensen die in de nacht werken mogen eerder met pensioen;
• Mogelijkheid om kort te slapen tijdens de nachtdienst;
• De keuze om gebruik te maken van ander vervoer of een hotelovernachting.