RSI: wat is het en hoe kunt u RSI voorkomen

Whitepaper: Bewegen tijdens het werk

Uit onderzoek van TNO blijkt dat bijna de helft van alle werkenden tijdens hun werkdag 6 uur of meer zit. Medewerkers in de ICT- of financiële sector zitten het meest. Hoe kunt u medewerkers motiveren om meer te bewegen tijdens het werk? In het whitepaper 'Bewegen tijdens het werk' krijgt u praktische tips om uw medewerkers in beweging te brengen.

Whitepaper aanvragen

Hoe ontstaat RSI?

RSI kan ontstaan door vaak dezelfde beweging te herhalen of door lang in dezelfde (ongemakkelijke) houding te zitten of staan. Het kan ook komen door trillingen, kracht zetten of te weinig afwisseling in taken. RSI ontstaat meestal geleidelijk. Er zijn factoren die de kans op RSI verhogen. Deze zijn in te delen in drie groepen: persoon, omgeving en activiteit (Ergowerken). 

• Persoon
  RSI komt vaker voor bij vrouwen en jongeren. Daarnaast spelen lichaamsbouw en een slechte conditie mee. Wie perfectionistisch is of juist weinig motivatie heeft op het werk, heeft ook een hogere kans op RSI.
• Omgeving
  Een goede werkomgeving verkleint de kans op RSI. Dit begint bij een goede werkplek. Op kantoor bijvoorbeeld met een bureaustoel en beeldscherm die juist zijn afgesteld. Ook de werksfeer is belangrijk. Fijn samenwerken, weinig stress, een niet te hoge werkdruk en de mogelijkheid om zelf het werk in te delen dragen bij aan een prettige werksfeer.
• Activiteit
  Een hoge belasting is een belangrijke oorzaak van RSI. Onder andere het gebruiken van verkeerd gereedschap, zware activiteiten, heel precieze bewegingen en lang in één (ongemakkelijke) houding werken kunnen RSI veroorzaken.
  
  

Welke klachten geeft RSI?

RSI kunt u herkennen aan de volgende klachten (Het Rugcentrum, RSI Vereniging):  

• Pijn in de vingers, pols, armen, rug, nek en/of schouders;
• De bovengenoemde lichaamsdelen voelen warm of juist koud aan;
• Kramp of stijfheid rond de nek en schouders;
• Tintelingen in de vingers of handen;
• Een dof gevoel in de arm of hand;
• Hoofdpijn;
• Minder kracht;
• Misselijkheid door de pijn

Misverstanden over RSI

Rondom RSI bestaan er veel misverstanden. Enkele misverstanden zijn (RSI Vereniging): 

RSI is hetzelfde als een muisarm

Veel mensen denken dat RSI hetzelfde is als een muisarm. Een muisarm is een blessure aan de arm-, pols-, nek- en schouderspieren die ontstaat door vaak en lang werken aan de computer, vaak in een verkeerde houding. Een muisarm is niet hetzelfde als RSI, maar een voorbeeld ervan.

RSI komt door beeldschermwerk

In Nederland heeft één op de vijf werkenden RSI-klachten. Zij doen niet allemaal computerwerk. RSI komt dus ook voor bij beroepen zonder beeldschermwerk, zoals onder caissières, inpakkers, schilders en kappers.

RSI is een modeziekte

Sommigen denken dat RSI een modeziekte is. Met een modeziekte wordt er bedoeld dat een ziekte in korte tijd veel voorkomt – bijvoorbeeld omdat er veel aandacht voor is – en daarna weer verdwijnt. Onderzoek laat zien dat dit bij RSI niet het geval is. Al twintig jaar ligt het percentage Nederlandse werkenden met RSI-klachten rond de 25%. Hoeveel aandacht ervoor is op de werkvloer en in media maakt daarbij niet uit. In landen waar het woord RSI niet wordt gebruikt of waar geen media-aandacht voor RSI is, bestaan toch RSI-klachten. 

Wat te doen bij RSI?

RSI hoeft niet blijvend te zijn. Zelfs bij zware klachten kan iemand herstellen. Dit gaat alleen niet vanzelf. Daarom is het belangrijk om direct actie te ondernemen, ook als uw medewerker beginnende klachten heeft. Neem klachten altijd serieus. U kunt de bedrijfsarts of Arboarts inschakelen, zodat deze kan adviseren. Ook is het belangrijk om aanpassingen te doen om verergering van klachten te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van een betere bureaustoel of het beter afstemmen van de hoogte van de lopende band op uw medewerkers. Denk ook aan afwisselender werk, meer pauzes en het verlagen van de werkdruk.

Er wordt vaak gedacht dat RSI leidt tot langdurig verzuim. In de praktijk verzuimt 1 op de 100 medewerkers met RSI-klachten langer dan drie maanden. Het aantal dat in de WIA terecht komt is 3%. Daarvan keert een groot deel uiteindelijk wel weer terug op de arbeidsmarkt (RSI Vereniging, 2018).

Wat kunt u als werkgever doen om RSI zoveel mogelijk te voorkomen?

Het liefst voorkomt u (verzuim door) RSI-klachten. Dit doet u door de risicofactoren te beperken. Hierbij kunt u de onderstaande checklijst gebruiken.

• Is het materiaal geschikt?
  Heeft uw medewerker een bureaustoel die hij of zij kan instellen? Is het juiste gereedschap voor werkzaamheden aanwezig? Een werkplekonderzoek kan u hierbij helpen.
• Weet de medewerker hoe hij/zij het materiaal moet gebruiken?
  Weet uw medewerker wat de juiste hoogte voor een beeldscherm is en hoe deze ingesteld moet worden? En weet de medewerker hoe hij of zij gereedschap of een hulpmiddel kan gebruiken, terwijl het lichaam zo min mogelijk wordt belast? Heeft u een preventiemedewerker die hierop kan toezien?
• Zijn er hulpmiddelen aanwezig?
  Denk bijvoorbeeld aan een palletwagen of een dozenvouwer. Daardoor hoeft uw medewerker minder zwaar werk te doen.
• Wat is de werkhouding van de medewerker?
  Maakt uw medewerker vaak dezelfde beweging achter elkaar? Zit hij of zij lang in dezelfde (ongemakkelijke) houding? Of moet uw medewerker steeds een heel precieze beweging maken? U kunt dan kijken of meer afwisseling en/of meer pauzes mogelijk zijn.
• Is er een fijne werksfeer?
  Is er leuk contact tussen collega’s? Heeft uw medewerker de mogelijkheid om zelf het werk in te delen? Ervaart de medewerker niet teveel stress en/of een te hoge werkdruk?
• Zijn er persoonlijke factoren aanwezig?
  Is uw medewerker bijvoorbeeld heel perfectionistisch? Of zijn er medewerkers met weinig motivatie? Dit kan de kans op RSI verhogen. U kunt hierover het gesprek aangaan met uw medewerker.

Door goed naar uw organisatie te kijken, kunt u dus zelf al factoren ontdekken die de kans op RSI vergroten. Daarnaast is het belangrijk om hierover het gesprek aan te gaan met uw medewerkers. Zij zien misschien andere risicofactoren, omdat zij alles weten over de werkzaamheden die zij doen. Zo kunt u samen werken aan oplossingen met het uiteindelijke doel: minder (verzuim door) RSI-klachten.

Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Ondanks dat deze informatie met de grootste zorg is samengesteld, kan het gebeuren dat bepaalde informatie niet meer actueel is.