Zwangerschap, verlof en verzuim

Zwangerschaps- en bevallingsverlof

Een zwangere medewerker heeft recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof. Het zwangerschapsverlof gaat in vanaf 4 tot 6 weken voor de verwachte geboorte van het kind. De medewerker bepaalt zelf wanneer dit verlof ingaat en stemt dit met u, de werkgever, af.Wordt ze ziek door zwangerschapsklachten voorafgaand aan haar bevalling? Dan moet zij 6 weken voor de uitgerekende datum met verlof gaan. Of vanaf de datum dat zij klachten ervaart.

Het bevallingsverlof duurt minimaal 10 weken en gaat in op de dag na de bevalling. De totale verlofperiode van zwangerschapsverlof en bevallingsverlof bij elkaar duurt 16 weken. Het kan ook langer duren, bijvoorbeeld als de bevalling later is dan de uitgerekende datum, of als het kind wordt opgenomen in het ziekenhuis. Als het kind na de geboorte meer dan 7 dagen in het ziekenhuis moet blijven, mag het bevallingsverlof tot maximaal 10 weken langer duren. En is uw medewerker zwanger van een meerling, dan heeft zij recht op 20 weken verlof, wat 8 tot 10 weken voor de uitgerekende datum start.

Extra bevallingsverlof en ouderschapsverlof

Het kan zijn dat uw medewerker graag langer verlof wil hebben dan de wettelijke 16 weken. Bijvoorbeeld om na de bevalling goed te herstellen en/of omdat zij graag veel tijd met de baby wil doorbrengen. U kunt hierover in overleg afspraken maken. Zij kan bijvoorbeeld een deel (de laatste 4 weken) van het verlof spreiden over een periode van 30 weken. Daarnaast kan ze ook ouderschapsverlof opnemen. U leest in ons kennisbankartikel meer over ouderschapsverlof  voor de moeder van het kind. En over geboorteverlof en ouderschapsverlof voor de partner van de moeder van het kind. Ook daarmee moet u als werkgever namelijk rekening houden.

Uitkering bij zwangerschap en bevalling

Uw medewerker heeft recht op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering (WAZO). Die wordt uitgekeerd door UWV aan u, ter compensatie van het loon dat u in deze periode doorbetaalt. De uitkering duurt net zo lang als het verlof en is 100% van het dagloon. Maar het bedraagt niet meer dan het maximumdagloon. De zwangerschapsuitkering wordt gebaseerd op het sociale verzekeringsloon dat de medewerker verdiende voordat het verlof inging. U moet deze uitkering zelf aanvragen bij UWV,  tussen de 2 en 4 weken voor de ingangsdatum van het verlof. Voor deze aanvraag moet uw medewerker een zwangerschapsverklaring aanvragen bij haar huisarts of verloskundige.

Dit zijn uw plichten als werkgever tijdens de zwangerschap

Volgens de Arbowet moet u als werkgever zorgen dat uw medewerker in alle fasen van haar zwangerschap veilig en gezond kan werken. De gezondheid en vruchtbaarheid van uw medewerker en haar baby mag niet in gevaar komen. 

Verder heeft u als werkgever praktische verplichtingen. Binnen 2 weken nadat uw medewerker heeft verteld dat ze zwanger is, licht u haar in over de eventuele gevaren/risico’s van het werk voor haar en haar ongeboren kind. Zowel tijdens de zwangerschap als tijdens het geven van borstvoeding. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen, infectierisico of werkstress vallen hier ook onder. Ook als uw medewerker kantoorwerkzaamheden heeft, moet u mogelijk maatregelen nemen. Denk aan het aanpassen van de werktijden of het geven van extra rusttijden op advies van de verloskundige of bedrijfsarts. Blijf altijd met uw medewerker in gesprek en los eventuele problemen samen op.

Dit zijn de rechten van uw zwangere medewerker

Uw zwangere medewerker heeft extra rechten tijdens het werk. Die zijn er om moeder en kind te beschermen. Dit zijn de belangrijkste rechten tijdens de zwangerschap:

• Zwangere vrouwen hebben recht op extra doorbetaalde pauze tot maximaal een achtste van de werkdag;
• Recht op regelmatige werktijden. U mag uw medewerker niet verplichten over te werken. Nachtdiensten tussen 00:00 uur en 06:00 uur mag zij weigeren;
• Een zwangere medewerker mag vrijwillig overwerken, maar mag gemiddeld niet meer dan 50 uur per week werken over een periode van 4 weken.
• Recht op rustmomenten op het werk. Hiervoor moet u een ruimte beschikbaar stellen waar zij ongestoord kan rusten op een bed of een bank;
• Recht om medische afspraken met een huisarts, verloskundige of gynaecoloog in te plannen onder werktijd;
• Recht om tot 9 maanden na de bevalling op het werk te kolven en/of borstvoeding te geven tot maximaal een kwart van de duur van de werkdag. U moet het loon doorbetalen. Dit wordt ook wel het kolfrecht genoemd. Uw medewerker mag vragen om een aparte, van binnen afsluitbare, ruimte hiervoor.

Ziekte door zwangerschap

Uw zwangere medewerker meldt zich ziek. Welke regels gelden dan? Ten eerste is er verschil tussen ziek zijn door klachten vanwege zwangerschap of bevalling, of ziek zijn door andere oorzaken. Als uw medewerker ziek is door haar zwangerschap of bevalling, dan kunt u als werkgever een Ziektewetuitkering voor haar aanvragen. 

 

Wanneer verplicht 6 weken zwangerschapsverlof bij ziekte?

Indien de medewerker ziek wordt door zwangerschapsklachten vooraf aan haar bevalling, is zij verplicht om 6 weken voor de uitgerekende datum met verlof te gaan. Ook dan kunt u de Ziektewetuitkering aanvragen. Het enige verschil is dat de ziektedagen in deze laatste situatie worden afgetrokken van het aantal verlofdagen waarop uw medewerker recht heeft. Deze kunnen dus niet meer bij het bevallingsverlof worden geteld. 

Misschien kan uw medewerker na de bevalling en haar verlof nog steeds niet werken. Dan moet zij zich ziekmelden aansluitend aan haar bevallingsverlof. En u als werkgever vraagt een Ziektewetuitkering aan. De duur van de uitkering is dan maximaal 2 jaar. Let op: u mag wettelijk niet vragen of uw medewerker ziek is geworden door haar zwangerschap of bevalling. U mag wel vragen of zij onder de vangnetbepalingen van de Ziektewet valt, zoals zwangerschap of een bevalling.

Ziekteverzuim bij zwangerschap voorkomen

Voor uw zwangere medewerker kan de periode voor en na een bevalling best zwaar zijn. Bij zwangerschapsklachten verzuimen 3 op de 10 vrouwen zelfs 20 werkdagen of langer (Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, 2022). Als werkgever kunt u het risico op ziekteverzuim verminderen of voorkomen kunt u het risico op of voorkomen:

• Zorg dat uw zwangere medewerker alle ruimte krijgt om uit te rusten;
• U zou het takenpakket van uw medewerker anders kunnen inrichten om werkstress en fysieke belasting te verminderen;
• Schakel een bedrijfsarts in als er ernstige problemen zijn;
• Zorg dat u op de hoogte bent van de wet- en regelgeving rondom zwangerschap en onderneem op tijd actie om verzuim te voorkomen.

Ziekte, niet door zwangerschap of bevalling

Stel, uw medewerker wordt tijdens de zwangerschap ziek, maar dit is niet het gevolg van de zwangerschap of bevalling. Dan is de situatie hetzelfde als bij elke andere zieke medewerker. U ontvangt dan geen Ziektewetuitkering, maar bent verplicht haar loon door te betalen. Is ze ziek tijdens de verlofperiode? Dan ontvangt u uiteraard gewoon de zwangerschapsuitkering. Bij langdurige ziekte gelden de normale regels. Hierbij is het zo dat de ziekteperiodes voor en na het verlof tellen als een ononderbroken periode, mits het om dezelfde ziekte gaat.

Deze informatie is met zorg samengesteld op basis van Arboportaal en Rijksoverheid en wordt regelmatig geactualiseerd. Toch kan het gebeuren dat bepaalde informatie niet meer actueel is. Als dit het geval is, dan verwijzen wij u naar onze disclaimer.