Zwangerschap, verlof en verzuim

Het bevallingsverlof duurt minimaal tien weken en gaat in op de dag na de bevalling. De totale verlofperiode duurt zestien weken. Het kan ook langer duren, bijvoorbeeld als de bevalling later is dan de uitgerekende datum, of als het kind wordt opgenomen in het ziekenhuis. Als het kind na de geboorte meer dan zeven dagen in het ziekenhuis moet blijven, mag het bevallingsverlof langer duren (maximaal tien weken).

Uitkering bij zwangerschap en bevalling

Uw medewerkster heeft recht op een zwangerschaps- en bevallingsuitkering (WAZO). Die wordt uitgekeerd door UWV aan u als werkgever, ter compensatie van het loon dat u in deze periode doorbetaalt. De uitkering duurt net zo lang als het verlof en is 100% van het dagloon, maar bedraagt niet meer dan het maximumdagloon. De zwangerschapsuitkering wordt gebaseerd op het sociale verzekeringsloon dat de medewerkster verdiende voordat het verlof inging. U moet deze uitkering zelf aanvragen bij UWV, via de Verzuimmelder op het werkgeversportaal, tussen de twee en vier weken voor de ingangsdatum van het verlof. Voor deze aanvraag moet uw medewerkster een zwangerschapsverklaring aanvragen bij haar huisarts of verloskundige.

Dit zijn uw plichten als werkgever tijdens de zwangerschap

Volgens de Arbowet moet u als werkgever zorgen dat uw medewerkster in alle fasen van haar zwangerschap veilig en gezond kan werken. Dit betekent dat:

• Er geen risico mag zijn voor aantasting van de vruchtbaarheid van uw medewerkster;
• De zwangerschap van uw medewerkster niet in gevaar mag komen;
• De baby geen risico mag lopen tijdens de zwangerschap.

Dit zijn de rechten van uw zwangere medewerkster

Uw zwangere medewerkster heeft extra rechten tijdens het werk. Die zijn er om moeder en kind te beschermen. Dit zijn de belangrijkste rechten tijdens de zwangerschap:

• Recht op extra pauzes. Zwangere vrouwen hebben recht op extra doorbetaalde pauze tot maximaal een achtste van de werkdag;
• Recht op regelmatige werktijden. U mag uw medewerkster niet verplichten over te werken. Nachtdiensten tussen 00:00 uur en 06:00 uur mag zij weigeren;
• Recht op beperkt vrijwillig overwerken. Uw zwangere medewerkster mag niet meer dan gemiddeld vijftig uur per week werken in een periode van vier weken;
• Recht op rustmomenten op het werk. Hiervoor moet u een ruimte beschikbaar stellen waar zij ongestoord kan rusten op een bed of een bank;
• Recht om medische afspraken met een huisarts, verloskundige of gynaecoloog in te plannen onder werktijd;
• Recht om tot negen maanden na de bevalling op het werk te kolven en borstvoeding te geven. Dit wordt ook wel het kolfrecht genoemd. Uw medewerkster mag dan vragen om een aparte ruimte hiervoor.

Ontslagbescherming voor en tijdens zwangerschapsverlof

U mag uw zwangere medewerkster voor of tijdens haar zwangerschapsverlof niet zomaar ontslaan. U mag haar ook niet ontslaan als u vermoedt dat ze zwanger wilt worden. Uw medewerkster heeft namelijk extra ontslagbescherming. Wettelijk betekent dit dat u de arbeidsovereenkomst niet mag opzeggen vanaf de eerste dag van de zwangerschap, tijdens het zwangerschapsverlof en tot zes weken na de werkhervatting. Let op: ontslagbescherming geldt niet als u kunt aantonen dat uw medewerkster om andere redenen dan haar zwangerschap niet functioneert of als u failliet gaat.

Is er sprake van een contract voor bepaalde tijd, dan kan het voorkomen dat deze tijdens de zwangerschap afloopt. In sommige gevallen kan de zwangere medewerkster het niet verlengen van het contract aanvechten. Bijvoorbeeld als zij kan bewijzen dat dit komt door haar zwangerschap. Er kan dan zelfs een vergoeding worden geëist. Dat geldt ook voor een beëindiging in de proeftijd.

Ziekte door zwangerschap

Uw zwangere medewerkster meldt zich ziek. Welke regels gelden dan? Ten eerste is er verschil tussen ziek zijn door klachten vanwege zwangerschap of bevalling, of ziek zijn door andere oorzaken. Als uw medewerkster ziek is door haar zwangerschap of bevalling, dan kunt u als werkgever een Ziektewetuitkering voor haar aanvragen. Meldt uw medewerkster zich binnen zes weken voor de uitgerekende bevallingsdatum ziek? Dan gaat haar bevallingsverlof in. Ook dan kunt u de Ziektewetuitkering aanvragen. Het enige verschil is dat de ziektedagen in deze laatste situatie worden afgetrokken van het aantal verlofdagen waarop uw medewerkster recht heeft. Deze kunnen dus niet meer bij het bevallingsverlof worden geteld. Misschien kan uw medewerkster na de bevalling en haar verlof nog steeds niet werken. Dan moet zij zich ziekmelden aansluitend aan haar bevallingsverlof, en u als werkgever vraagt een Ziektewetuitkering aan. De duur van de uitkering is dan maximaal twee jaar. Let op: u mag wettelijk niet vragen of uw medewerkster ziek is geworden door haar zwangerschap of bevalling. U mag wel vragen of zij onder één van de vangnetbepalingen van de Ziektewet valt, zoals zwangerschap of een bevalling.

Ziekteverzuim bij zwangerschap voorkomen

Voor uw zwangere medewerker kan de periode voor en na een bevalling best zwaar zijn. Ongeveer de helft van alle zwangere medewerksters verzuimt tijdens haar zwangerschap meer dan twee weken. Na het zwangerschapsverlof is dat zo’n 29%. Als werkgever kunt u het risico op ziekteverzuim verminderen of voorkomen:

• Zorg dat uw zwangere medewerkster alle ruimte krijgt om uit te rusten;
• U zou het takenpakket van uw medewerkster anders kunnen inrichten om werkstress en fysieke belasting te verminderen;
• Schakel een bedrijfsarts in als er ernstige problemen zijn.
• Zorg dat u op de hoogte bent van de wet- en regelgeving rondom zwangerschap en onderneem op tijd actie om verzuim te voorkomen.

Ziekte, niet door zwangerschap of bevalling

Stel, uw medewerkster wordt tijdens de zwangerschap ziek, maar dit is niet het gevolg van de zwangerschap of bevalling. Dan is de situatie hetzelfde als bij elke andere zieke medewerkster. U ontvangt dan geen Ziektewetuitkering maar bent verplicht haar loon door te betalen. Is ze ziek tijdens de verlofperiode? Dan ontvangt u uiteraard gewoon de zwangerschapsuitkering. Bij langdurige ziekte gelden de normale regels. Hierbij is het zo dat de ziekteperiodes voor en na het verlof tellen als een ononderbroken periode, mits het om dezelfde ziekte gaat.

Zwangerschapsverlof voor partners

Niet alleen uw zwangere medewerkster heeft recht op verlof, ook de partner mag één week zwangerschapsverlof opnemen. Zwangerschapsverlof voor partners wordt ook wel geboorteverlof, ouderschapsverlof, partnerverlof of vaderschapsverlof genoemd. U betaalt het loon tijdens dit verlof volledig door. Uw medewerkster mag de verlofdagen naar eigen inzicht opnemen. Het is wel verplicht dat dit gebeurt binnen vier weken na de geboorte van het kind.

Naast geboorteverlof mag een partner gemiddeld ook maximaal vijf weken aanvullend verlof opnemen. Tijdens dit verlof ontvangt de partner geen salaris, maar een uitkering van UWV. Dit bedraagt maximaal zeventig procent van het dagloon. U als werkgever vraagt de uitkering aan bij UWV en u betaalt uw medewerkster uit.