Hoe beoordelen medewerkers hun werksituatie?

1. Lichamelijke belasting

In 2021 deed 38% van de medewerkers lichamelijk belastend werk. Dat betekent: regelmatig veel kracht zetten, werken in een onhandige houding, veel herhalende bewegingen maken of werken met trillend gereedschap of trillende voertuigen. Twee op de vijf medewerkers hadden volgens het rapport in de afgelopen twaalf maanden klachten aan de nek, schouders, armen of handen.

Naast zwaar lichamelijk werk, kan zittend werk en het werken achter een beeldscherm ook leiden tot lichamelijke klachten. Gemiddeld zaten medewerkers in 2021 4,4 uur per dag achter een beeldscherm voor hun werk. Bijna de helft werkt per dag zes uur of meer achter een beeldscherm.

Tip om verzuim door lichamelijke belasting te voorkomen:

Houd als werkgever goed in de gaten welke werkzaamheden in uw bedrijf lichamelijk belastend kunnen zijn. Bekijk hoe u uw medewerkers kunt ontlasten en zorg dat zij bepaalde werkzaamheden niet te lang achter elkaar hoeven te doen. 

Zitten uw medewerkers veel achter het beeldscherm? Neem dan aanvullende maatregelen, om klachten te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan meer afwisseling in houding tijdens het werk en aangepaste kantoormeubelen.

2. Veiligheid

Een klein deel van de medewerkers (13%) gaf aan in 2021 vaak of altijd gevaarlijk werk te doen. Struikelen of uitglijden werd het meest genoemd als risico tijdens het werk. Ook snijden of steken, confrontatie met geweld, werken met gevaarlijke stoffen en contact met mogelijk besmette personen, dieren of materiaal werden in verhouding vaak genoemd. Van alle geïnterviewde medewerkers raakte 2,6% betrokken bij een ongeval op het werk. In twee derde van de gevallen was hierbij sprake van lichamelijke verwondingen. Bij de overige groep was er geestelijke schade of een combinatie van lichamelijke en geestelijke verwondingen.

Tip om verzuim door onveilige situaties te voorkomen:

Informeer medewerkers over hoe ze veilig en gezond kunnen werken en zorg voor een veilige werkomgeving. Bijvoorbeeld door het aanbieden van beschermende kleding of een training in het omgaan met agressie. Ook een open sfeer, waarin medewerkers elkaar durven aanspreken op onveilig gedrag, is belangrijk. Daarnaast moet duidelijk zijn bij wie medewerkers terecht kunnen bij vragen over onveilig of ongezond werk. Bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon.

3. Geestelijke en sociale belasting

Mensen die onder een te hoge druk werken en weinig zelfstandigheid hebben, kunnen burn-outklachten krijgen. Het percentage mensen dat te maken kreeg met burn-outklachten, steeg in 2021 naar 17%. Daarnaast noemde ruim 11% van de medewerkers zijn of haar werk vorig jaar emotioneel zwaar. Bijna één op de tien medewerkers vond dat het evenwicht tussen werk en privé niet in balans was.

Tip om verzuim door geestelijke en sociale belasting te voorkomen:

Ga regelmatig met medewerkers in gesprek over hoe zij hun werk ervaren en of zij extra steun nodig hebben. Uit de enquête bleek dat bijna de helft van de medewerkers de werkdruk- en stress te hoog vond. Een kleiner deel van de medewerkers (18%) wenste (aanvullende) maatregelen om het werk emotioneel minder zwaar te maken. Meer aandacht voor een goede planning en het aanbieden van trainingen gericht op emotioneel zwaar werk kunnen daar bijvoorbeeld bij helpen.

4. Omgangsvormen

Het ‘botert’ niet altijd even goed tussen mensen op de werkvloer. Medewerkers kunnen problemen hebben met collega’s, leidinggevenden, klanten, patiënten, etc. Meningsverschillen tussen collega’s komen het vaakst voor (28%). Daarnaast kunnen medewerkers bijvoorbeeld te maken krijgen met niet-gewenste seksuele aandacht, bedreiging, lichamelijk geweld en pesten. Dit gebeurt het meest door mensen van buiten het bedrijf (25%), maar soms ook onderling op de werkvloer (13%). Bijna 8% van de medewerkers werd naar eigen zeggen gediscrimineerd op het werk. Dan ging het bijvoorbeeld om discriminatie op basis van afkomst, huidskleur of nationaliteit, leeftijd of geslacht.

Tip om verzuim door ongewenste omgangsvormen te voorkomen:

Probeer de samenwerking tussen collega’s en de onderlinge sfeer goed te houden. Ga met medewerkers in gesprek als u merkt dat er spanningen zijn of als er sprake is van ander niet-gewenst gedrag.

5. Gezondheid en verzuim

De meeste medewerkers voelen zich fit, zo blijkt uit het onderzoek. Bijna acht op de tien medewerkers (79%) hadden in 2021 naar eigen zeggen een goede of zeer goede gezondheid. In 2021 verzuimden medewerkers gemiddeld acht werkdagen. Dat is het hoogste aantal sinds 2014. 30% verzuimde vanwege griep of verkoudheid, 20% vanwege COVID-19 of klachten die daarmee te maken hadden en 6% vanwege psychische problemen. Vrouwen verzuimen vaker dan mannen en oudere medewerkers zijn vaker ziek dan jongeren.

Tip om verzuim op basis van gezondheid te voorkomen:

Bij 10% van de medewerkers had het verzuim te maken met gezondheidsklachten als gevolg van het werk. Bij nog eens 15% van de klachten was dat gedeeltelijk zo. Met name een te hoge werkdruk of werkstress, lichamelijk zwaar werk en het langdurig uitvoeren van dezelfde soort handelingen werden hierbij als oorzaken genoemd.

Probeer als werkgever aanwijzingen voor bijvoorbeeld een hoge werkdruk of werkstress op tijd te herkennen en de oorzaak op te lossen. Ook meer afwisseling in de werkzaamheden en waar mogelijk het verlichten van zwaar werk kunnen daarbij helpen.

Whitepaper Verzuim onder ouderen

Hoe houdt u uw oudere medewerker(s) inzetbaar? Lees er in onze gratis whitepaper Verzuim onder ouderen meer over.

Download whitepaper

6. Functioneren en duurzame inzetbaarheid

In 2021 wilden medewerkers gemiddeld doorwerken tot een leeftijd van 62,3 jaar. In het onderzoek werd ook gevraagd onder welke omstandigheden zij langer zouden willen doorwerken. Veel medewerkers gaven aan langer door te willen gaan wanneer zij bijvoorbeeld minder uren of dagen per week zouden kunnen werken of wanneer ze minder zwaar werk zouden kunnen uitvoeren.

Ook werd gevraagd hoe belangrijk medewerkers hun werk vinden. Driekwart gaf aan - wanneer geld geen rol zou spelen – ze graag meer tijd te besteden aan andere dingen dan betaald werk. Verreweg de meeste medewerkers vinden ‘contact met anderen’ en ‘geld verdienen’ het belangrijkste van hun werk. Aan status hechten ze minder waarde.

Tip om verzuim te voorkomen:

Bespreek op tijd met uw medewerkers wat hun wensen zijn ten aanzien van stoppen met werken of doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd. Onderzoek ook welke regelingen er zijn op dit gebied. Bekijk samen op welke manier u uw medewerker tegemoet kunt komen, zodat deze zo lang mogelijk inzetbaar is binnen uw bedrijf.

7. Loopbaan en ontwikkeling

In 2021 vreesde 12% van de medewerkers voor verlies van hun baan. Dat is fors minder dan in het eerste coronajaar, 2020. Toen lag dit percentage op 17%. De wens om van werk te veranderen, was in 2021 bij 42% van de medewerkers aanwezig. Vooral jongere medewerkers hadden die behoefte.

Ongeveer 20% van de medewerkers veranderde in de afgelopen twee jaar van functie binnen hetzelfde bedrijf.

Tip om verzuim te voorkomen:

De meeste medewerkers (63%) vinden dat hun kennis en capaciteiten goed aansluiten bij hun werk. Tegelijkertijd heeft 42% van de medewerkers behoefte aan het volgen van een opleiding of cursus. Als werkgever kunt u uw medewerkers wat dit betreft stimuleren. Dit komt hun ontwikkeling ten goede, ook houden ze hierdoor meer plezier in hun werk.

8. Arbodienstverlening

De arbodienstverlening is er voor verzuimcontrole, maar ook om medewerkers te helpen op het gebied van gezondheid. Dit gebeurt door het uitvoeren van een preventief gezondheidsonderzoek. Ongeveer de helft van de mensen die in 2021 werd benaderd voor zo’n onderzoek, koos ervoor dat te doen.

In de enquête gaf een kwart van de medewerkers aan dat ze niet op de hoogte waren van het feit dat ze een bedrijfsarts om advies kunnen vragen. De meeste medewerkers hadden vertrouwen in de bedrijfsarts.

Tip om verzuim te voorkomen:

Zorg dat uw medewerkers weten waar ze terecht kunnen bij gezondheidsklachten. Leg uit welke afspraken er zijn met de bedrijfsarts.