Ziekte of blessures als een direct gevolg van werk, komen helaas regelmatig voor. Dit kan gaan om lichamelijke klachten als RSI, maar ook om geestelijke klachten als een burn-out. Beroepsziekten drukken zwaar op de verzuimcijfers van veel organisaties. Het is voor u als werkgever belangrijk om te weten wat de meestvoorkomende beroepsziekten zijn. Zo kunt u beroepsziekten bij uw medewerkers op tijd herkennen en mogelijk zelfs voorkomen.
Een beroepsziekte is een ziekte, klacht of blessure die (vooral) het gevolg is van schadelijke invloeden op en rond het werk. Er is dan sprake van een onveilige of ongezonde werkbelasting. Bij werkbelasting gaat het om de hoeveelheid werk die een medewerker moet uitvoeren.
Enkele voorbeelden van beroepsziekten zijn:
In Nederland kan eigenlijk elke ziekte, klacht of blessure een beroepsziekte zijn. Dit wordt bepaald door de bedrijfsarts of de arboarts. In Nederland bestaat er géén standaardlijst met beroepsziekten.
De drie sectoren met de meeste beroepsziekten per 100.000 medewerkers zijn (NCvB, 2022):
De hoogste cijfers per 100.000 medewerkers worden gerapporteerd voor geestelijke aandoeningen (61). Hierna komen de aandoeningen aan het houding- en bewegingsapparaat (23) en luchtwegaandoeningen, onder andere door (post) COVID-19 (21).
Een beroepsziekte heeft grote gevolgen voor de deelname van medewerkers aan de arbeidsmarkt. Heeft uw medewerker een beroepsziekte, dan kan het zo zijn dat hij of zij (tijdelijk) arbeidsongeschikt raakt. Uiteindelijk kan een beroepsziekte zelfs leiden tot een chronische ziekte en langdurig verzuim. Dit heeft nadelige gevolgen voor zowel uzelf als uw medewerkers.
Geestelijke ofwel psychische aandoeningen vormen het grootste deel van alle beroepsziektemeldingen. De meestvoorkomende vormen van psychische beroepsziekten zijn overspannenheid, burn-out en posttraumatische stressstoornis (PTSS). Deze komen het meest voor in de Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (22%), Overheid en openbaar bestuur (18%) en de Industrie (13%). Het hebben van teveel werk is de belangrijkste risicofactor voor psychische beroepsziekten (44%). Ook ongewenst gedrag zoals agressie en intimidatie vergroot het risico op verzuim (13%).
Beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat komen met name voor in de Groot- en detailhandel, Industrie en de Bouwnijverheid. Medewerkers hebben onder andere last van specifieke pijn onder het schouderdak, een tenniselleboog en RSI. Een andere veelvoorkomende aandoening is lage rugpijn (hernia in de lage rug). Het grootste risico voor een beroepsziekte aan het houding- en bewegingsapparaat is til- en draagwerk, gevolgd door het uitvoeren van herhaalde armbewegingen. Ook iedere keer veel kracht zetten met de handen kunnen oorzaken zijn van lichamelijke klachten.
Preventie op de werkplek is enorm belangrijk. Er zijn veel dingen die u als werkgever zelf kunt doen om verzuim te verlagen en voorkomen. Als werkgever kan u dit veel geld schelen. Veel ziektegevallen zijn te voorkomen door te zorgen voor gezonde werkomstandigheden.
Het is belangrijk om het thema verzuim(preventie) op de agenda te zetten in uw organisatie. Benoem dan ook wie hiervoor verantwoordelijk is. Denk bijvoorbeeld aan een preventiemedewerker voor de verzuimbegeleiding. Het kan een goed idee zijn om een medewerker met psychische of lichamelijke klachten passend werk aan te bieden en mee te denken over oplossingen. Door medewerkers te vragen naar hun werk-privébalans, kunt u laten zien dat u als werkgever betrokken bent.
Daarnaast kunt u met de risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) mogelijke gezondheids- en veiligheidsrisico’s inventariseren binnen uw bedrijf. De RI&E is verplicht voor alle organisaties met personeel. U krijgt hiermee een goed overzicht van mogelijke risico’s die tot verzuim kunnen leiden. Daarna stelt u een plan van aanpak op waarin staat welke maatregelen u gaat nemen.
De verschillende soorten en kleuren van verzuim
