Eenzaamheid op de werkvloer: een risico voor verzuim

Wie collega’s om zich heen heeft, is niet eenzaam op de werkvloer zou u denken. Maar ook op de werkplek komt eenzaamheid voor. Een gevoel van eenzaamheid is ontzettend vervelend voor uw medewerker. Maar het raakt ook u als werkgever. Eenzaamheid kan namelijk zorgen voor minder betrokkenheid, een lagere productiviteit, medische klachten en verzuim. In dit artikel ontdekt u hoe eenzaamheid op de werkvloer kan ontstaan en hoe u het kunt voorkomen.

In dit artikel:

Eenzaamheid op de werkvloer een risico voor verzuim

Cijfers over eenzaamheid

In 2021 deed het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) onderzoek naar eenzaamheid. Hun onderzoek laat zien dat 3% van de werkenden eenzaam is. Dit zijn een kwart miljoen mensen. Niet alleen eenzaamheid op het werk heeft invloed, ook eenzaamheid in de privésituatie kan doorwerken op de werkvloer.

Wat verstaan we onder eenzaamheid?  

Eenzaamheid is een gevoel. Een medewerker voelt niet genoeg waardering, zich niet gehoord of vaak alleen staan (Zorg en Zekerheid). 

Eenzaamheid is niet hetzelfde als alleen zijn. Een medewerker die alleen op een locatie werkt, in zijn eentje een project oppakt of de enige is in een bepaalde functie, hoeft zich niet eenzaam te voelen.


Wat zijn de oorzaken van eenzaamheid?     

Er kunnen verschillende redenen zijn dat iemand zich eenzaam op het werk voelt. Hieronder staan een aantal voorbeelden. Maar mensen verschillen; wat voor de één een oorzaak van eenzaamheid is, hoeft dat voor de ander niet te zijn.

Mogelijke oorzaken van eenzaamheid:

  • Er is sprake van pesten op het werk;
  • De medewerker ervaart te weinig steun en/of waardering;
  • De medewerker heeft het idee dat hij of zij er alleen voor staat en/of niet wordt gehoord;
  • Er is weinig contact met collega’s. Bijvoorbeeld door thuiswerken. Maar denk ook aan een verpleger die vooral contact heeft met patiënten en meer contact met collega’s wil;
  • Aansluiting met andere collega’s mist. Bijvoorbeeld door een verschil in leeftijd, achtergrond, ervaring of vanwege andere interesses.
(Arbo Unie, 2020 - Nationale Nederlanden)


Wat zijn de gevolgen van eenzaamheid?

Eenzaamheid kan verschillende gevolgen hebben, zoals:

  • Minder betrokkenheid bij het werk en de organisatie;
  • Een lagere productiviteit;
  • Problemen met slapen;
  • Psychische problemen, zoals een burn-out, angststoornis of depressie;
  • Lichamelijke klachten, zoals een hoge bloeddruk, hoofdpijn en een minder goed werkend immuunsysteem;
  • Ziekteverzuim door slaapproblemen en psychische en lichamelijke klachten.

(Werkenveiligheid, 2019 - Arbo Unie 2020 - VZinfo, 2022- Intermediair, 2023). 

Deze gevolgen zijn heel naar voor uw medewerker. Maar ook voor u als werkgever is dit vervelend. Verzuim kost u gemiddeld € 405 per dag. Met een verzuimverzekering van Sazas beschermt u zich tegen de financiële risico's van verzuim. U regelt bij ons alles in één keer: loondoorbetaling, verzuimbegeleiding en re-integratie. 

Hoe kunt u eenzaamheid herkennen?     

Om eenzaam te kunnen aanpakken, moet u het eerst kunnen herkennen. Er zijn verschillende signalen die kunnen wijzen op eenzaamheid.

  • Een medewerker zit vaak buiten de groep, bijvoorbeeld tijdens de lunch;
  • Hij of zij houdt anderen op afstand/zondert zich af;
  • De medewerker mengt zich niet in discussies of gesprekken;
  • Er is weinig contact met collega’s;
  • Een medewerker wordt gepest door collega’s;
  • Hij of zij geeft aan zich niet gehoord te voelen/alleen te staan/weinig steun of waardering te ervaren;
  • De medewerker toont juist ‘claimgedrag’: hij zij wil overal bij zijn en van op de hoogte zijn;
  • Hij of zij meldt zich regelmatig kort ziek (Zorg en Zekerheid). 

Ook hier geldt: iedere medewerker is anders. Dit kunnen signalen zijn voor eenzaamheid, maar het hoeft niet.

Het gesprek aangaan bij signalen van eenzaamheid    

Voorbeeld verzuimprotocol

Wordt uw medewerker toch ziek? Dan is het handig om een verzuimprotocol te hebben. Hierin staan de regels bij verzuim, zoals hoe u bedrijf omgaat met ziekmeldingen.
Aanvragen

Om te achterhalen of er inderdaad sprake is van eenzaamheid, kunt u vragen stellen aan uw medewerker. Bijvoorbeeld tijdens een voortgangsgesprek. Mensen schamen zich vaak voor eenzaamheid, dus meestal levert het niets op als u er rechtstreeks naar vraagt.

Vraag bijvoorbeeld hoe iemand het op het werkt vindt, hoe het contact met collega’s is en wat uw medewerker nodig heeft op de werkvloer. Probeer op een open, veilige en niet oordelende manier door te vragen waar nodig. Laat u niet afschrikken als uw medewerker (in het begin) ongemakkelijk of  kortaf reageert.

Zorg dat leidinggevenden ook kennis hebben over eenzaamheid op de werkvloer, de signalen en hoe het gesprek aan te gaan. U kunt medewerkers ook aanmoedigen om het zelf aan te geven als zij zich eenzaam op het werk voelen. Bijvoorbeeld door er een stuk over op te nemen in uw personeelshandboek.

Eenzaamheid op de werkvloer aanpakken: 4 tips

Eenzaamheid voorkomen en aanpakken kunt u op verschillende manieren. Wij geven u hieronder tips.

1. Kennismakingsprogramma voor nieuwe medewerkers

Het kan best lastig en spannend zijn om op een nieuwe werkplek te beginnen. Een kennismakingsprogramma kan helpen om nieuwe medewerkers zich thuis te laten voelen en contact te maken met anderen. Laat hem of haar bijvoorbeeld meekijken op verschillende afdelingen, vertel over de bedrijfscultuur en organiseer koffiemomenten met de collega’s uit het team. Als er meerdere nieuwe collega’s beginnen, kan het helpen om een gezamenlijke introductiedag te organiseren.

2. Contactmomenten organiseren

Als werkgever kunt u contact aanmoedigen. Bijvoorbeeld door het organiseren van kennissessies, workshops, gezamenlijke lunches, koffiemomenten en bedrijfsuitjes. Maak leidinggevenden er alert op dat hun hele team bij het contactmoment wordt betrokken. Laat hem of haar erop letten dat niet steeds dezelfde collega alleen zit of niet wordt uitgenodigd.

Als er in uw bedrijf (veel) wordt thuisgewerkt, kunt u ook digitale contactmomenten organiseren. Bijvoorbeeld een weekstart, waarin collega’s elkaar bijpraten over hun werkzaamheden. Of een informele activiteit, zoals een quiz. Het blijft belangrijk om daarnaast ook regelmatig in het echt bij elkaar te komen. 

3. Laat ruimte voor spontaan contact

Natuurlijk, er moet gewerkt worden. Maat laat ook ruimte voor af en toe een spontaan praatje tussendoor. Bijvoorbeeld bij de fruitmand of een picknicktafel buiten. Dit is niet alleen goed om eenzaamheid tegen te gaan; het kan ook het werkgeluk verhogen.

4. Schakel een expert in

Soms kan het handig zijn om een expert in te schakelen, zoals een bedrijfsmaatschappelijk werker of psycholoog. Hij of zij kan ondersteuning en/of luisterend oor bieden. Voor uw medewerker kan het fijner zijn om met iemand te praten die buiten de organisatie staat.

◄ Terug naar overzicht Voorkomen psychisch verzuim. 

  • Verzuim bespreken binnen uw organisatie

    Verzuim bespreken binnen uw organisatie

    Bij verzuim draait het erom hoe medewerkers en u als werkgever omgaan met ziekte. Hier kunnen vooraf afspraken over worden gemaakt en hierin zijn een aantal keuzes. Wat is uw verantwoordelijkheid als werkgever of leidinggevende en hoe maakt u (mogelijk) verzuim bespreekbaar?
    Kennisbank
  • Pesten op het werk: wat kunt u daar als werkgever tegen doen? - tips van Sazas

    Pesten op werk

    Hoe maakt u pesten bespreekbaar en wat kunt u doen wanneer één van uw medewerkers pest of gepest wordt?
    Kennisbank
  • Whitepaper Medewerkers met schulden - oorzaken, gevolgen en tips

    Whitepaper: Mede­werkers met schulden

    In de whitepaper “Medewerkers met schulden” leest u alles over de oorzaken en de gevolgen van schulden en wat u hier als werkgever aan kunt doen.

    Whitepaper