Werk en mantelzorg: dit betekent het voor u als werkgever

Eén op de vier medewerkers combineert een betaalde baan met mantelzorg. Deze combinatie van zorgtaken en werk kan best zwaar zijn, waardoor ziekteverzuim en een verlies aan productiviteit op de loer liggen. 


Wat is een mantelzorger?

Als iemand zorgt voor een naaste die langdurig ziek is, dan is hij of zij een mantelzorger. Dit kan gaan om het verzorgen van een ziek kind of ouder, maar ook bijvoorbeeld zieke vrienden, buren of kennissen. Veel mensen krijgen te maken met mantelzorg in zijn of haar (werkende) leven. Als mantelzorger, of als iemand die mantelzorg nodig heeft.

Mantelzorg en werk: dit betekent het voor u als werkgever

Whitepaper Mantelzorg

Eén op de vijf medewerkers is mantelzorger. De kans is dus groot dat er ook in uw bedrijf mantelzorgers werken. Zowel fysiek als emotioneel is mantelzorg zwaar. Zo’n 75% van de mantelzorgers praat pas over problemen tussen mantelzorg en werk als zij dit niet meer kunnen combineren. De whitepaper Mantelzorg biedt u als werkgever de juiste handvatten.

Wat valt er onder mantelzorg?

Wat doet een mantelzorger? Lang niet iedereen beseft dat hij of zij een mantelzorger is. Mantelzorg gaat om zorg dat verder gaat dan ‘de gebruikelijke hulp’ die huisgenoten delen, zoals het huis schoonhouden of boodschappen voor elkaar doen. Taken van een mantelzorger zijn vaak ook: 

  • Gezelschap, troost, afleiding en gewoon een luisterend oor bieden;
  • Dagelijkse verzorging, zoals douchen en aankleden;
  • Vervoer en begeleiding voor een afspraak bij de kapper, dokter, tandarts;
  • Samen sociale uitstapjes en activiteiten doen;
  • Hulp bij administratie en geldzaken;
  • Hulp bieden in het huishouden;
  • Verpleegkundige taken uitvoeren (medicatie geven, injecteren, wondverzorging). 

Mantelzorg is onbetaald

Bij mantelzorg gaat het om onbetaalde hulp. Daarom kan mantelzorg ook nooit verplicht worden. Er zijn wel verschillende vergoedingen die een mantelzorger bij zijn of haar zorgverzekeraar aan kan vragen. Bijvoorbeeld voor extra uitgaven, zoals vervangende zorg of zorgkosten.

Wat is het verschil tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk?

Mantelzorg is misschien vrijwillig, maar het is geen vrijwilligerszorg. Deze twee termen worden nog wel eens door elkaar gehaald. Het grote verschil tussen de twee is dat iemand voor vrijwilligerszorg kiest, terwijl mantelzorg mensen overkomt. Mensen kunnen vaak niet van de een op andere dag stoppen met mantelzorger zijn. Het gaat om langdurige zorg, tot wel 24 uur per dag.

Welk verlof kan uw medewerker voor mantelzorg aanvragen?

Ook als werkgever is de kans groot dat u op den duur met mantelzorg te maken krijgt. Dit kan het geval zijn door uw eigen privésituatie, maar ook door de omstandigheden van uw medewerkers. Het kan moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om werk met mantelzorg te combineren. Mantelzorg kan namelijk erg zwaar zijn. Daarom zijn er verschillende verlofregelingen die uw medewerker kan aanvragen:

Calamiteitenverlof
Als er zich een dringende situatie voordoet in het privéleven van een medewerker, dan mag hij of zij calamiteitenverlof aanvragen. Dit is een vorm van kortdurend verlof dat bestaat om noodsituaties op te vangen. Bijvoorbeeld als een kind plotseling ziek wordt op school en moet worden opgehaald en verzorgd. Calamiteitenverlof is verlof voor de eerste paar uur of dagen, waarna het gaat om kortdurend en langdurend zorgverlof. Het salaris van een medewerker betaalt u bij calamiteitenverlof gewoon door.

Kortdurend zorgverlof
Uw medewerker kan kortdurend zorgverlof aanvragen als hij of zij veel moet regelen bij ziekte van een naaste, of als het verzorgen langer duurt dan een paar dagen. Iedereen heeft per jaar recht op twee keer het aantal uur dat ze per week werken aan kortdurend zorgverlof. Een belangrijke voorwaarde is dat de medewerker de enige is in de omgeving die de zorgtaak op zich kan nemen. Tijdens kortdurend zorgverlof betaalt u als werkgever minstens 70% van het salaris door.

Langdurend zorgverlof
Soms duurt de ziekte langer en moet een medewerker langer mantelzorg geven dan het maximale kortdurend zorgverlof. In dat geval kan een medewerker langdurig zorgverlof krijgen. Per twaalf maanden hebben medewerker recht op maximaal zes keer het aantal uren dat ze per week werken. Dit hoeft niet achter elkaar opgenomen te worden, het verlof kan ook (in overleg) met u verspreid worden. Langdurend zorgverlof is een vorm van onbetaald verlof. U hoeft dus niet het salaris door te betalen.

Onbetaald verlof
Tot slot is het mogelijk dat een medewerker nog extra onbetaalde verlofdagen aanvraagt om mantelzorg te verlenen. In tegenstelling tot de vormen van verlof die hierboven staan beschreven, is onbetaald verlof geen recht. Onbetaald verlof kan dus alleen in overleg met u als werkgever worden opgenomen. U kunt bijvoorbeeld voorstellen dat uw medewerker het verlof in deeltijd opneemt. Doordat de medewerker minder uren werkt, kan hij of zij dit combineren met zorgtaken.

Een mantelzorgvriendelijke organisatie

Aandacht besteden aan de combinatie van mantelzorg en werk is een belangrijke taak voor u als werkgever. Dankzij een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid zorgt u ervoor dat mantelzorgers minder emotionele en fysieke klachten ervaren en hun thuissituatie beter kunnen combineren met werk.

Wat is een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid

Er zijn geen grote aanpassingen van uw personeelsbeleid nodig om een mantelzorgvriendelijke organisatie te worden. De belangrijkste stappen om het thema mantelzorg te laten leven binnen uw organisatie zijn bewustwording en erover praten. Veel mensen zijn namelijk mantelzorgers zonder dat ze dit zelf zo zien. Door een open sfeer te creëren rondom dit thema zorgt u ervoor dat mantelzorg bespreekbaar wordt. Als leidinggevenden en andere medewerkers er met elkaar over praten, voorkomt u ergernissen en zorgt u voor wederzijds begrip. Dit vermindert stress voor mantelzorgers.

Voordelen van een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid

Actief beleid voeren op de combinatie werk en mantelzorg heeft enkele voordelen:

  • Meer productiviteit: uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers in een mantelzorgvriendelijke organisatie een betere werk-privébalans ervaren. Dit leidt tot hogere kwaliteit werk en meer productiviteit.
  • Lager ziekteverzuim: mantelzorgvriendelijke organisaties hebben een lager ziekteverzuim en minder verloop. Medewerkers zijn er namelijk gezonder en duurzaam inzetbaar. Dit betekent minder verzuimkosten voor u.
  • Behoud kennis en ervaring: mantelzorgers zijn vaak oudere medewerkers in organisaties. Door mantelzorgvriendelijk beleid te voeren, behoudt u de kennis en ervaring die deze medewerkers meebrengen.
  • Betrokken medewerkers: actief meedenken met de mantelzorger verhoogt de sfeer en het vertrouwen binnen organisaties. Ook heeft het een positief effect op de medewerkersbetrokkenheid.
  • Goed werkgeverschap: een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid is een onderdeel van goed werkgeverschap. U wordt er dus een aantrekkelijke werkgever door. Dit is niet onbelangrijk voor het behouden en aantrekken van talent op een krappe arbeidsmarkt.

Ook interessant voor u: