Werken tijdens de Ramadan in 2023: waar kunt u als werkgever rekening mee houden?
Deze week gaat de Ramadan van start. Op 22 of 23 maart 2023 start na zonsondergang de Ramadan. De Ramadan is voor moslims een bijzondere periode die elk jaar terugkeert. Tijdens deze periode vasten wereldwijd miljoenen moslims. Door het vasten kunnen moslims last krijgen van lichamelijke klachten. Dit hoeft niet altijd invloed op het werk te hebben, maar het kan wel. Hoe kunt u als werkgever uw medewerkers tijdens de Ramadan ondersteunen?
Tijdens de Ramadan eten, drinken en roken moslims niets en hebben zij tussen zonsopkomst en zonsondergang geen seks. Na zonsondergang stoppen moslims tijdelijk met vasten tot zonsopkomst. De vastenperiode geldt voor iedereen die gezond is. Moslims beginnen met vasten in de puberteit. Er zijn uitzonderingen; mensen die ziek zijn, zwanger, bejaard, ongesteld of op reis zijn, hoeven niet te vasten.
De Ramadan begint in 2023 op woensdag 22 maart of op donderdag 23 maart tijdens de zonsondergang. De datum dat de Ramadan start is afhankelijk van wanneer de maansikkel van de nieuwe maan is te zien. De vastenperiode duurt ongeveer een maand en is altijd de negende maand van de Islamitische kalender. In de kalender die we in Nederland gebruiken, de Gregoriaanse kalender, is de startdatum van de Ramadan elk jaar anders.
Voor veel moslims is de Ramadan een belangrijk moment om na te denken en is het tijd voor bezinning. Het is een moment waarop moslims nadenken over het geloof, zichzelf en de toekomst. Daarnaast is het een periode van verbinding met familie en andere mensen die dichtbij staan. Het doel is om dichter bij Allah te komen.
Onze collega Jallal vertelt over zijn ervaring met de Ramadan: ‘Het doel voor mij is om een beter mens te worden. Waarbij ik goed nadenk over mijn zondes en goede daden. Door het vasten en andere aanbiddingen wil ik een diepere band met Allah ontwikkelen. Hiermee wil ik mijn hart en ziel zuiveren van het slechte en vullen met het goede.’
De Ramadan duurt tot zonsondergang op donderdag 20 april of vrijdag 21 april 2023. Ook dit is afhankelijk van wanneer de maansikkel van de nieuwe maan te zien is. Na zonsondergang start het Suikerfeest. Dit duurt tot zaterdagavond 22 april 2023. Met het Suikerfeest wordt de vastenperiode tijdens de Ramadan afgesloten. Het Suikerfeest start op de eerste dag van de nieuwe maand; dit is de tiende maand van de Islamitische kalender. Deze dag beginnen moslims met een gebed. Daarna gaan zij op bezoek bij familie en wordt er veel gegeten en gedronken. Het Suikerfeest is het moment om met elkaar te genieten na de jaarlijkse periode van vasten.
Het vasten tussen zonsopkomst en zonsondergang kan lichamelijke en psychische gevolgen hebben voor uw medewerkers. Zo kunnen zij minder energie hebben omdat ze overdag niets eten en drinken. Maar ze kunnen bijvoorbeeld ook moe zijn omdat ze later naar bed gaan en korter slapen. Andere lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid of maagklachten, komen vaak voor bij mensen die meedoen aan de Ramadan. Ook kunnen zij uitdrogen omdat ze overdag niets drinken. Kenmerken van uitdroging zijn (heel) weinig plassen, duizeligheid en in de war zijn en/of flauwvallen (Thuisarts.nl).
Door de lichamelijke klachten kunnen mensen tijdens het vasten ook last krijgen van concentratieproblemen. Dit kan een negatieve invloed hebben op het werk. Voor mensen die zwaar lichamelijk werk uitvoeren, kan het tijdens de vastenperiode moeilijker zijn om hun werk uit te voeren. Dit kan leiden tot onveilige situaties. Bijvoorbeeld als iemand duizelig wordt en op een steiger staat. Ook speelt het weer een rol. Bijvoorbeeld als de Ramadan in de zomerperiode valt en de temperaturen oplopen. In die situatie valt het niet mee om overdag niets te drinken, zeker niet als uw medewerkers lichamelijk zwaar werk uitvoeren.
Als werkgever kunt u uw medewerkers die aan de Ramadan meedoen tegemoet komen. U bent dit als werkgever niet verplicht. Toch waarderen mensen die meedoen aan de vastenperiode het enorm als u met hen meedenkt. Wat kunt u als werkgever doen? Enkele tips:
Zoek uit wie van uw medewerkers meedoen aan de Ramadan. Lopen deze medewerkers een verhoogd risico door het vasten? Probeer hen dan contact op te laten nemen met de bedrijfsarts. Die kan hen adviseren over welke risico’s zij op het werk lopen tijdens de vastenperiode en wat zij zelf kunnen doen om die risico’s te beperken.
Medewerkers die vasten hebben het soms moeilijk. Zeker aan het begin van de vastenperiode; dan moeten zij nog wennen aan het nieuwe ritme van niet eten en drinken. Vraag af en toe tijdens de Ramadan hoe het met hen gaat. Houden zij het goed vol tijdens het werk? Zijn er zaken waar ze tegenaan lopen? Kunt u hen ergens bij helpen?
Als uw medewerkers lichamelijk zwaar werk doen, kan dit voor moslims tijdens de Ramadan extra vermoeiend zijn. Door hiermee rekening te houden bij de verdeling van werkzaamheden, kunt u uw medewerkers tijdens de vastenperiode helpen. U kunt hierover samen met uw medewerkers afspraken maken.
Het kan voor veel moslims helpen om hun werk tijdens de Ramadan flexibel in te delen. Soms willen mensen vroeg beginnen met werken, zodat zij aan het einde van de dag tijd hebben om te rusten. Anderen vinden het juist fijn om aan het begin van de dag extra tijd voor rust te hebben. Door flexibel met de werktijden om te gaan, komt u uw medewerkers tegemoet.
Zijn er functies binnen uw bedrijf waarbij in nachtdiensten wordt gewerkt? Het kan voor moslims fijn zijn om nachtdiensten te ruilen voor dagdiensten. Er kunnen ook moslims zijn die het juist fijn vinden om in de nacht te werken. Zeker als zij tijdens die werkuren kunnen eten en drinken. Bespreek samen met uw medewerkers wat voor hen het beste werkt. Hiermee kunt u dan zoveel mogelijk rekening houden in het werkrooster.
Als de functie het toelaat, kunt u medewerkers zoveel mogelijk thuis laten werken. Het kost hen minder energie omdat zij niet hoeven te reizen naar hun werk. Thuiswerken zorgt ook voor een flexibele tijdindeling. Mensen kunnen, buiten vaste werkverplichtingen om, zelf indelen wanneer zij werken. Als zij zich even niet fit voelen, kunnen ze het werk op een later moment weer oppakken.
Medewerkers die niet meedoen aan de Ramadan hebben soms vragen. Bijvoorbeeld of ook van hen extra flexibiliteit wordt gevraagd als het gaat om het ruilen van diensten. Of het overnemen van lichamelijk zware werkzaamheden. Voor hen is het belangrijk om te weten wat zij kunnen verwachten. Zo ontstaat in het hele bedrijf begrip voor de tijdelijke situatie van de Ramadan.
Vasten er meerdere medewerkers? Dan kunt u als werkgever een gezamenlijke iftar (maaltijd na zonsondergang) organiseren. U kunt ook niet-moslims uitnodigen om aan te sluiten bij deze maaltijd. Zo kunnen zij mee eten met hun moslimcollega’s waardoor ook meer saamhorigheid in het hele bedrijf ontstaat.
